بررسی نقش کود ها در زراعت گندم دیمی

بررسی نقش کود ها در زراعت گندم دیمی.

تولید موفق محصوب در زراعت دیم با توجه به میزان رطوبت موجود و وضعیت آب و هوا و مصرف میزان مناسب کود های مورد نیاز امکان پذیر است پس از کمبود بارندگی و رطوبت ، مواد غذایی خاک مهم ترین عوامل موثر در کیفیت و کمیت محصولات زراعی دیم می باشد. مصرف متعادل کودهای شیمیایی باعث رشد مناسب محصول و حفظ ساختمان خاک واصلاح آن می شود.

 

محصول گندم از نظر تولید و سطح زیر کشت سالانه در ایران و جهان در درجه اول اهمیت قرار دارد.

سطح زیر کشت گندم دیم در ایران بیش از ۴ میلیون هکتار است

که بیشترین سطح زیر کشت زمین های زراعی را شامل می شود.

بنابراین استقلال غذایی و خود کفایی در تأمین مواد غذایی کشور

مستلزم توجه زیاد به زراعت در زمین های دیم است.

تولید موفق محصوب در زراعت دیم با توجه به میزان رطوبت موجود و وضعیت آب و هوا

و مصرف میزان مناسب کود های مورد نیاز امکان پذیر است

پس از کمبود بارندگی و رطوبت، مواد غذایی خاک مهم ترین عوامل موثر در کیفیت و کمیت محصولات زراعی دیم می باشد.

مصرف متعادل کودهای شیمیایی

باعث رشد مناسب محصول و حفظ ساختمان خاک واصلاح آن می شود.

همچنین باعث رعایت مسایل کشاورزی پایدار گردیده

و از اتلاف کودهای شیمیایی و ضرر و ریان اقتصادی جلوگیری می کند.

زنجیره غذایی انسان ، گندم به اشکال مختلف مثل آرد، نان، ماکارانی و غیره مصرف می شود.

متوسط عملکرد گندم دیم در کشور ۸۹۰ کیلوگرم در هکتار است

که بسیار پایین تر ار متوسط گندم دیم جهان می باشد.

در حالی که متوسط مصرف کودهای شیمیایی در ایران بیش از متوسط مصرف کود در کل جهان است.

اثر کودهای مختلف پر مصرف و کم مصرف در تولید گندم دیم:

از میان عناصر غذایی پر مصرف ازت و فسفر و پتاس مهم ترین آنها می باشد

میزان موجودی و یا عدم وجود هر کدام از این عناصر

می تواند رشد گیاه را شدیداً تحت تأثیر قرار دهد.

حتی در صورت کفایت عناصر غذایی دیگر رشد گیاه تابع کمبود یکی از آنها خواهد بود.

پتاسیم

با توجه به وضعیت خاک های مناطق دیم و نتایج نجزیه خاک و با در نظر گرفتن

میزان متوسط برداشت محصول دیم که نسبتاً پایین می باشد،

پتاسیم در خاک در حد کفایت موجود است. در صورت بهبود روش های کاشت و تولید، به موازات افزایش محصول،

پتاسیم، نیز باید در ترکیب کودی در نظر گرفته و مصرف شود.

در مناطق دیم با پراکندگی مناسب باران بودن عملکرد گندم، پتاسیم نیز مصرف می شود.

عناصر ریزمغذی:

بور، آهن و روی از عناصر کم مصرف که استفاده آن در زمین های دیم می تواند موجب افزایش عملکرد شود منگنزمی باشد.

با توجه به نتایج بدست آمده از تحقیقات، کود ازته در تمام سالها به تنهایی تأثیر معنی داری

در افزایش عملکرد گندم داشته است و مصرف ۶۰ کیلوگرم ازت خالص در هکتار با تولید

۸/۱ تن در هکتارباعث افزایش ۴۰۰ کیلوگرم دانه گندم نسبت به شاهد شده بود.

کود فسفره نیز در بعصی از سال ها اثر معنی داری داشته و مصرف ۴۰ کیلوگرم کود فسفره موجب ۷/۱ تن عملکرد شده است.

و در بررسی اثرات متقابل با ۹/۱ تن در هکتار بیشترین عملکرد را داشته است.p2o560 کیلوگرم ازت خالص و ۴۰ کیلوگرم فسفر.

علت پایین بودن واکنش گندم دیم به کودهای فسفره ، وجود این عنصر به میزان لازم در بعضی از خاک ها و حتی زیاد بودن تجمع آن

در بیشتر N60p30 زمین های زراعین می باشد که با توجه به این موارد، ۶۰ کیلوگرم کود ازته و ۳۰ کیلوگرم کود فسفره

در زمین های زراعی برای تولید حدود ۲ تن گندم توصیه می شود. در مناطق دیم با پراکندگی مناسب بارندگی و حاصلخیزی خاک

مقادیر عملکرد متوسط بالاتر می باشد و نیازمند مصرف کودهای پتاسیم و عناصر ریزمغذی نیز می باشد که تمام این توصیه ها

با رعایت میزان عناصر موجود در خاک، تحقق می پذیرد و لازم است که قبل از مصرف کود، نمونه های خاک از مزرعه تهیه

و به آزمایشگاه ارسال شود. در سال های اخیر در زمین های کشاورزان با همکاری بخش های ترویج کشاورزی در بعضی از مناطق

این کار صورت می گیرد که لازم است برای حصول نتایج مطلوب تر این امر عمومیت پیدا کند.

فسفر

فسفر دومین عنصر پرمصرف مورد نیاز گندم می باشد. میزان آن در خاک های مناطق دیم ، کم و بیش متفاوت است.

البته به علت حلالیت کم آن در خاک، خطر آبشویی و خارج شدن آن از دسترس گیاه به مراتب کمتر از ازت و پتاسیم است

و بدین دلیل در بعضی از مزارع زارعین بیش از میزان مورد نیاز مصرف می نمایند و تجمع آن در خاک موجب به هم خوردن تعادل مواد غذایی

و احتمالاً کمبود بعضی از عناصر کم مصرف می شود. این امر به دلیل رقابت فسفر با سایر عناصر بوده و این مطلب باید در مصرف کودهای

فسفره مورد ملاحظه قرار گیرد.

ازت

ازت اولین عنصری است که گندم و تمام گیاهان بیش از سایر مواد غذایی به آن نیاز دارند.

در مناطق دیم به علت شرایط آب و هوایی و پایین بودن مواد آلی،

کمبود ازت در بیشتر مناطق به چشم می خورد و علت آن شیوه مرسوم و نامناسب کشت

و برداشت محصول می باشد. عدم مصرف کودهای آلی و همچنین خارج کردن کاه و کلش

و بقایای گیاهی از مزرعه، برداشت و چرانیدن و یا آتش زدن آنها، باعث کاهش مواد آلی در خاک می شود.

مصرف کودهای ازته در این مناطق باید با توجه به آب و هوا و میزان بارندگی صورت گیرد.

میزان مواد آلی و ازت در اغلب مزارع، کمتر از یک درصد بوده است که به طور متوسط کمبود آن ملاحظه می شود.