:: اخبار و مقالات::
خودکفایی محصولات کشاورزی تحت تأثیر افزایش قیمتها
پیشبینی تولید ۱۲۸ میلیون تن محصولات کشاورزی در سال زراعی جاری (۹۹-۹۸) نشان میدهد خودکفایی در تولید برخی محصولات تداوم دارد و در شرایط کرونایی و تحریم، نگرانی از تأمین مواد غذایی نداریم. اما افزایش قیمتها و قطع ارز دولتی برخی نهادهها ادامه اجرای برنامه خودکفایی محصولاتی مانند برنج، دانههای روغنی و محصولات دیگر را با تردیدهایی مواجه کرده است.
خودکفایی محصولات کشاورزی تحت تأثیر افزایش قیمتها.
پیشبینی تولید ۱۲۸ میلیون تن محصولات کشاورزی در سال زراعی جاری (۹۹-۹۸) نشان میدهد خودکفایی در تولید برخی محصولات تداوم دارد و در شرایط کرونایی و تحریم، نگرانی از تأمین مواد غذایی نداریم. اما افزایش قیمتها و قطع ارز دولتی برخی نهادهها ادامه اجرای برنامه خودکفایی محصولاتی مانند برنج، دانههای روغنی و محصولات دیگر را با تردیدهایی مواجه کرده است.
افزایش خوداتکایی ضریب امنیت غذایی به بیش از ۸۰ درصد، از سال ۹۲ به اجرا در آمد
و این برنامه، اولویت تولید در کشور بود.
برای این منظور ۸ طرح خودکفایی محصولات کشاورزی برای کاهش ضریب وابستگی در اولویت قرار گرفت.
این ۸ محصول شامل برنج، جو، گندم، حبوبات، پنبه، چغندر قند، ذرت و دانههای روغنی بودند که
برنامه خوداتکایی برای آنها تدوین شد و در سالهای اخیر این کالاها افزایش تولید داشت.
اما اکنون برنامه خودکفایی محصولات استراتژیک با چالشهایی مواجه شده که
ممکن است ادامه روند افزایش تولید کند شود.
گندم پیشتاز در خودکفایی
یکی از محصولات استراتژیکی که اهمیت بالایی در خودکفایی دارد، گندم است.
تولید گندم در کشور به حدود ۱۴ میلیون تن رسیده است که تقریباً ۳,۵ میلیون تن بیش از نیاز مصرفی است.
خودکفایی در تولید گندم به عنوان یک محصول استراتژیک از ابتدای دولت یازدهم در دستور کار قرار گرفت
و برای تولید گندم یک برنامه ۱۲ ساله تدوین و از سال ۹۳ به مرحله اجرا گذاشته شد.
در حالی که در سالهای ۹۰ تا ۹۲ میانگین تولید گندم حدود ۸ میلیون تن بود و
واردات متوسط ۶ میلیون تن انجام میشد، اکنون تولید گندم کشور به رقم حدود ۱۴ میلیون تن رسیده است.
در دو سال اخیر واردات گندم فقط برای افزایش ذخایر استراتژیک انجام گرفته و نیازی به واردات برای مصرف نبوده است.
افزایش قیمتها و تأثیر آن بر بالا رفتن هزینههای تولید، باعث شد سال گذشته
برخی تولید کنندگان که از قیمت خرید تضمینی رضایت نداشتند گندم را در بازار آزاد بفروشند.
اما به گفته مسئولان وزارت جهاد کشاورزی امسال و تاکنون خرید گندم نسبت به مدت مشابه
سال قبل ۸ تا ۱۰ درصد افزایش را نشان میدهد و هر چند کشاورزان انتظار داشتند قیمت بیشتری
برای خرید تضمینی در سال زراعی ۹۹-۹۸ تعیین شود اما با این حال قیمت خرید تضمینی
برای هر کیلو ۲۵۰۰ تومان توانسته نظر تولیدکنندگان را جلب کند و
آنان نسبت به سال قبل گندم بیشتری را تحویل دهند.
مجتبی فالوج، عضو مؤسسه پژوهشهای برنامهریزی و اقتصاد کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی،
در گفتوگو با «ایران» درخصوص وضعیت خودکفایی تولید گندم گفت:
در ارتباط با تولید گندم تقریبا شرایطی مانند سال گذشته داریم،
هرچند قیمت خرید تضمینی نتوانست نظر مثبت کشاورزان را جلب کند،
اما با این شرایط میزان خرید گندم نسبت به سال گذشته ۸ تا ۱۰ درصد بیشتر است اما
در هر صورت مشکلی در تولید و تأمین گندم و ادامه خودکفایی آن نداریم.
برنج در مرز خوکفایی
محصول استراتژیک دیگری که خودکفایی در آن مورد نظر متولیان بخش تولید قرار دارد، برنج است.
خشکسالیهای پیاپی در سالهای گذشته، موجب کاهش تولید و ممنوع شدن کشت برنج
در استانهای غیر ۳ استان شمالی شد. اما بارشهای مناسب سال ۹۸ باعث شد سیاستگذاران،
مجوز تولید برنج در استانهای پر آب مانند خوزستان را دوباره صادر کنند و
سال ۹۸ تولید برنج به حدود ۲,۹ میلیون تن رسید.
این در حالی بود که نیاز مصرفی کشور حدود ۳ میلیون تن است.
به همین دلیل سال گذشته وزارت جهاد کشاورزی اعلام کرد برنج تولید نیاز داخلی را تأمین میکند و
به این ترتیب واردات آن محدود شد. بخشی از برنج وارداتی به عنوان ذخایر راهبردی کشور مورد استفاده قرار گرفت.
از طرف دیگر با تصمیم دولت، ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات برنج قطع شد و
ارز نیمایی به واردات تعلق گرفت. با قطع ارز ۴۲۰۰ تومانی واردات برنج، قیمت برنج وارداتی
بر اساس گزارش مرکز آمار رشد بیش از ۸۰ درصدی را نشان میدهد.
بر اساس این گزارش هر کیلوگرم برنج خارجی در تیرماه سال گذشته ۸ هزار و ۸۰۰ تومان بوده
که در تیرماه امسال با رشد ۸۵ درصدی به ۱۶هزار و ۴۰۰ تومان رسیده است.
افزایش قیمت برنج خارجی بر قیمت برنج تولیدی اثر گذاشته است طوری که آمارهای وزارت صنعت،
معدن و تجارت نشان میدهد که قیمت هر کیلوگرم برنج طارم اعلا در خرداد امسال
نسبت به مدت مشابه پارسال ۷,۸ درصد و برنج هاشمی درجه یک ۷.۲ درصد افزایش یافته است.
امید گیلانپور، معاون توسعه صنایع تبدیلی و کسب و کارهای کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی
در گفتوگو با «ایران»، نگرانی در مورد ادامه برنامه افزایش تولید برنج را،
قطع ارز ۴۲۰۰ نهادههایی مانند کود، بذر، سم، آفتکش دانست و گفت:
این نهادهها دیگر ارز دولتی ندارد. بالاخره محدودیت منابع ارزی باعث شده
تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی هم محدود شود و متناسب با این روند، ستاد تنظیم بازار تدابیر لازم
برای تأمین برنج را در نظر گرفته است و مشکلی در تأمین برنج مورد نیاز نداریم.
اما وقتی نهادهها گرانتر تأمین میشوند قطعاً هزینه تولید افزایش دارد.
ولی تلاش میکنیم افزایش قیمت محدود باشد. در عین حال تورمی که تمام بخشهای اقتصادی را در برگرفته،
هزینههای تولید را هم افزایش داده است.
گیلانپور افزود:
کشاورزان برای تأمین رفاه خود نیازمند افزایش قیمتها هستند.
اما با توجه به کشت مناسب و کشت در خوزستان، امسال نیز تولید کمبودی نخواهد داشت.
عضو مؤسسه پژوهشهای برنامهریزی و اقتصاد کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی هم
در خصوص تولید برنج گفت:
سال گذشته سال متفاوتی در تولید برنج بود. چون استان خوزستان با تولید زیاد برنج،
موجب افزایش تولید این محصول در کشور شد.
البته شواهد نشان میدهد امسال هم در این استان تولید برنج افزایش مناسبی دارد.
بنابراین به نظر نمیرسد برای تأمین برنج داخلی امسال مشکل یا کمبودی در تولید داشته باشیم.
