در عرصه بیش از 165میلیون‌هکتاری کشور، تنها حدود نیمی از مساحت آن دارای پوشش خاک است (خاک به معنی علمی خاک‌شناسی آن یعنی ماده‌ای که خود زنده بوده و حیات‌بخش است) و از این مقدار حدود 5/18 میلیون هکتار قابل کشت و کشاورزی است.
خاک بزرگترین سرمایه ایران.
خاک بزرگترین سرمایه ایران.
در عرصه بیش از ۱۶۵میلیون‌هکتاری کشور، تنها حدود نیمی از مساحت آن دارای پوشش خاک است (خاک به معنی علمی خاک‌شناسی آن یعنی ماده‌ای که خود زنده بوده و حیات‌بخش است) و از این مقدار حدود ۵/۱۸ میلیون هکتار قابل کشت و کشاورزی است.
خاک بزرگترین سرمایه ایران.
در عرصه بیش از ۱۶۵ میلیون هکتاری کشور، تنها حدود نیمی از مساحت آن دارای پوشش خاک است
(خاک به معنی علمی خاک‌شناسی آن یعنی ماده‌ای که خود زنده بوده و حیات‌بخش است) و
از این مقدار حدود ۵/۱۸ میلیون هکتار قابل کشت و کشاورزی است.
نکته بسیار مهم‌تر آنکه از این سطح قابل کشت نیز فقط و فقط حدود ۲/۱ میلیون هکتار خاک بدون محدودیت و مرغوب است.
از سوی دیگر، عوامل متعددی در سطح کشور موجب تخریب و تهدید فزاینده خاک هستند.
در سطح کلان کشور، مهم‌ترین این عوامل را می‌توان فرسایش خاک دانست که خود معلول عوامل و دلایل متعدد دیگری است.
در سطح اراضی کشاورزی نیز فرسایش خاک (در اراضی دیم)، شورشدن، کاهش ماده آلی و تراکم در اراضی آبی را
می‌توان عوامل مهم تخریب خاک دانست. فرسایش خاک به دو نوع فرسایش آبی و فرسایش بادی دسته‌بندی می‌شود.
فرسایش بادی عمدتا در مناطق خشک و دشت‌های مرکزی، شرقی، جنوب شرق و جنوب غرب و
در عرصه حدود ۳۰ تا ۳۵ میلیون هکتار فعال است و یکی از پیامدهای آن وقوع پدیده گردوغبار است.
ایران از این منظر (وقوع پدیده گردوغبار) در دهه اخیر جزء یکی از کشورهای دارای وضعیت وخیم بوده است.
فرسایش آبی نیز در سطح حدود ۱۲۰ میلیون هکتار از اراضی کشور فعال است.
از نظر میزان فرسایش آبی نیز کشور ایران وضعیت وخیمی دارد.
میزان فرسایش خاک در سطح کشور دست‌کم شش تن در هکتار در سال است.
باید توجه داشت که این عدد یک متوسط مکانی-زمانی است.
به بیان دیگر، در سطح کشور مناطقی مانند جنگل‌های دست‌نخورده یا برخی باغات و اراضی کشاورزی آبی مسطح وجود دارند
که میزان فرسایش در آنها صفر یا ناچیز است. در مقابل مناطقی از کشور ازجمله مراتع تخریب‌شده،
دیم‌زارهای پرشیب و خاک‌های حساس (مارن‌ها و خاک‌های سدیمی) نیز وجود دارند که دارای نرخ بالای فرسایش
بعضا تا بیش از ۲۰ تن در هکتار در سال هستند. اما مسئله اصلی و مهم این است که این مقدار متوسط، حداقل
بیش از ۱۲ برابر متوسط نرخ خاکسازی در ایران است. نرخ خاکسازی که به عنوان حد قابل تحمل فرسایش در نظر گرفته می‌شود،
به طور متوسط و بسیار خوش‌بینانه در ایران حداکثر ۵/۰ تن در هکتار در سال است.
شورشدن خاک‌های کشاورزی و مراتع مناطق خشک را شاید بتوان از نظر وسعت دومین عامل تخریب خاک در ایران دانست،
به گونه‌ای که از هشت میلیون هکتار اراضی آبی کشور، حدود ۸/۶ میلیون هکتار به درجات مختلف دارای شوری هستند
و این شوری به دلایل مدیریتی، هم از نظر مقدار و هم گسترش سطحی در حال افزایش است.
در عرصه‌های منابع طبیعی به‌ویژه در دشت‌های خوزستان و مناطق مرکزی، شرقی و شمال و جنوب شرقی نیز
گستره و سطح شوری اراضی زیاد بوده و با توجه به وضعیت منابع آب به نظر در حال گسترش است.
به‌طور کلی و بر اساس گزارش‌های مختلف، سطح اراضی شور در کشور بین ۲۵ تا ۳۵ میلیون هکتار برآورد می‌شود.
تغییر کاربری اراضی به‌ویژه در حاشیه شهرها و مناطق خوش‌آب و هوا یکی دیگر از عوامل تهدیدکننده خاک به‌ویژه خاک‌های مرغوب است.
گستردگی و ابعاد تغییر کاربری اراضی و باغ‌ها یکی از چالش‌های جدی کشاورزی و امنیت غذایی کشور است.
در ۵۰ سال گذشته، بین ۷/۰ تا یک میلیون هکتار از مرغوب‌ترین زمین‌های کشاورزی به این طریق و به‌طور دائمی از چرخه تولید خارج شده‌اند.
آلودگی منابع خاک در همه عرصه‌ها، تراکم در عرصه‌های کشاورزی و مراتع، کاهش مواد آلی
و حاصلخیزی خاک ازجمله دیگر عوامل تخریبی خاک در کشور هستند. شخم و شیار در جهت شیب در دیم‌زارها،
چرای بی‌رویه دام در مراتع، کشاورزی غیراصولی، تخریب مراتع و جنگل‌ها، معدن کاوی‌ها و جاده‌سازی‌های غیراصولی
از دلایل مهم فرسایش و تخریب خاک هستند. قانون حفاظت از خاک که در تاریخ ۴/۳/۱۳۹۸ درمجلس شورای اسلامی تصویب شده بود،
پس از تأیید شورای نگهبان در مورخ ۲۰/۳/۱۳۹۸ به ریاست محترم جمهور ابلاغ و متعاقبا در تاریخ ۲۲/۳/۹۸
