:: اخبار و مقالات::
قصه تکراری مشکلات کشاورزان اصفهان/درمان زخم کهنه زاینده‌رود چیست؟
با پایان سال زراعی جاری و رسیدن ذخیره سد زاینده رود به ۲۰۰ میلیون متر مکعب دریچه های سد زاینده رود بسته می شود که موجب نگرانی کشاورزان از به ثمر نرسیدن محصولاتشان شده است.
قصه تکراری مشکلات کشاورزان اصفهان/درمان زخم کهنه زاینده‌رود چیست؟
با پایان سال زراعی جاری و رسیدن ذخیره سد زاینده رود به ۲۰۰ میلیون متر مکعب دریچه های سد زاینده رود بسته می شود که موجب نگرانی کشاورزان از به ثمر نرسیدن محصولاتشان شده است.
خبرگزاری مهر – اهل یکی از روستاهای «زیار» است. زاینده رود که جاری بود هیچ گاه فکر نمی‌کرد
روزی کف رودخانه را ببیند؛ با همان لهجه محلی و سادگی اهالی شرق اصفهان از موج انداختن زاینده رود می‌گوید که
گاهی زمین‌هایش را زیر آب می‌بُرد اما خبر نداشت که روزی مجبور شود زمین‌هایش را مفت بفروشد ؛
چرا که زمین بی آب، مفت‌اش هم گران است و بکوبد تا به شهر برسد و در دل دود و دم شهر به کمک نرم افزار مسیریاب
بر روی اسنپ کار کند.
«مرتضی محمدی» صدایش می‌لرزد و آخر واژه‌ها را می‌کشد و به خبرنگار مهر می‌گوید:
همین دو روز پیش جلو شرکت آب منطقه‌ای اصفهان تجمع کردیم تا باز هم جفایی که بر ما شده را به گوش مسئولان برسانیم
چراکه اگر در پایان شهریور رهاسازی آب متوقف شود محصول ما که غالباً ذرت علوفه‌ای است از بین می‌رود.
وی از همسرش و دخترانش سخن می‌گوید که در خانه نان می‌پزند و «مرتضی» وقتی به شهر می‌آید
نان‌های خانگی را در سوپرمارکت‌های شهر می‌فروشد و اضافه می‌کند:
روزگار سختی است به خصوص برای ما کشاورزها که نان حلال از سفره‌مان قطع نشده و
با پینه دست‌هایمان شکم زن و بچه را سیر کرده‌ایم.
حالا می‌شود صدای «مرتضی» را با گرفتن فاصله از گوشی هم رسا شنید که تاکید می‌کند:
درخواست ما از مسئولان این است که حقابه‌ای که قرار بود ۱۸ مترمکعب در ثانیه از بند آبشار رهاسازی کنند
را به طور کامل پرداخت کنند و تا نیمه مهرماه دریچه‌های سد زاینده رود بسته نشود.
وی از همبستگی کشاورزان شرق اصفهان هم می‌گوید که در اقدامی خودجوش مانع از برداشت اضافی آب شدند، ادامه می‌دهد:
کشاورزان اصفهان با کنترل دریچه‌های کانال‌های کشاورزی تمام تلاش خود را به کار بستند
تا حداقل ۱۲ میلیون متر مکعب در ثانیه در چهار کانال کشاورزی شرق اصفهان جاری باشد.
سیاست‌های کلان دولت در خصوص آب شفاف سازی نشده است
موضوع زاینده رود موضوع جدیدی نیست. صحبت از مهم‌ترین رود فلات مرکزی و حوضه زاینده رود است که
زندگی میلیون‌ها نفر به آن وابسته است. «مرتضی» نماد کشاورزان شرق اصفهان است که زندگیشان به زاینده‌رود وابسته است.
اما در این چند دهه سیاست‌های کلان دولت در خصوص آب شفاف سازی نشده است و
بازی‌های کلامی و سیاسی کاری سرلوحه این موضوع مهم قرار گرفته است تا در این میان مردم به بازی گرفته شوند.
طی دهه‌های اخیر بارگذاری بیشتر از ظرفیت و آورد رودخانه زاینده رود و
حوضه آبریز جغرافیایی گاوخونی انجام شده اما اولویت‌های توسعه پایدار اجتماعی و
زیست محیطی و سلامت انسانی جوامع در این توسعه شکننده در نظر گرفته نشده است
در این ارتباط یکی از متخصصان حوضه زاینده رود در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار داشت:
اگر زاینده رود را به عنوان یک پیکره زنده در نظر بگیریم، مرزهای جغرافیایی و سیاسی در این خصوص بی معنا می‌شود
چراکه طبیعت و مرزهای طبیعی جغرافیایی حرف اول و آخر را می‌زند.
علی مهران‌فر افزود:
واقعیت این است که طی دهه‌های اخیر بارگذاری بیشتر از ظرفیت و آورد رودخانه زاینده رود و
حوضه آبریز جغرافیایی گاوخونی انجام شده است.
بسیاری از اولویت‌ها به شیوه اولویت‌های توسعه پایدار اجتماعی و زیست محیطی و سلامت انسانی جوامع
در این توسعه شکننده در نظر گرفته نشده است.
این عضو هیئت علمی دانشگاه با بیان اینکه متأسفانه در دهه ۷۰ خورشیدی و به دلیل بارندگی‌های بسیار خوب
و بی سابقه در کشور و به ویژه در حوضه زاینده‌رود بنای توسعه طولی کشاورزی در این حوضه انجام شد، تصریح کرد:
در این دهه واگذاری اراضی، برای مصارف کشاورزی به ویژه در استان اصفهان تا دو برابر افزایش یافت.
وی بیان داشت:
متأسفانه این سیاست در سال‌های بعد نیز در حوضه زاینده رود ادامه یافت که در دولت بهار با غلظت و سرعت بیشتری تداوم پیدا کرد.
سیاست‌های نادرست در حوضه زاینده‌رود و تخریب بیشتر حوضه آبریز
این متخصص آب و حوضه زاینده رود با اشاره به اینکه سیاست‌های نادرست در حوضه زاینده رود منجر به قدرت تخریب بیشتر
در این حوضه آبریز شد، گفت:
یکی از بهترین ویژگی‌های فنی و هیدرولوژی حوضه زاینده رود این است که آبی که برای مصارف کشاورزی
مورد استفاده قرار می‌گرفت در چرخه‌ای به رودخانه باز می‌گشت اما در توسعه‌های اخیر در ارتفاعات و سرچشمه‌ها
با صرف انرژی بسیار این حجم از آب که بالغ بر ۳۰۰ میلیون متر مکعب در سال می‌شود از چرخه حوضه زاینده رود خارج می‌شود.
وی افزود:
این حجم مصرفی آب از زمان مصرف کمر رودخانه زاینده رود را شکست و
در کنار سایر اضافه برداشت‌های انجام شده وضعیت زاینده رود را اسفبار کرده است.
این عضو هیئت علمی دانشگاه با اشاره به اینکه در حال حاضر مصارف حوضه زاینده رود منتهی به
تالاب گاوخونی بالغ بر ۴۰۰ میلیون متر مکعب بیشتر از آورده و منابع رودخانه است، گفت:
این میزان کسری آب به اندازه تأمین آب شرب ۱۸ ماهه اصفهان بزرگ با جمعیت پنج میلیون نفر است.
دولت با شجاعت تمام مسئولیت مجوزهای اشتباه صادر شده را برعهده بگیرد
وی افزود:
انتظار می‌رود که دولت با شجاعت تمام مسئولیت مجوزهای اشتباه صادر شده را برعهده بگیرد و
ضمن پرداخت خسارت حقابه داران تمام اضافه برداشت‌های انجام شده خارج از توان حوضه آبریز زاینده رود و
مصارف کشاورزی را به حالت قبل خود برگرداند تا زاینده رود از نیستی به هستی برگردد.
چند روزی به اتمام سال آبی باقی نمانده است.
سالی که تعداد روزهای خشک زاینده رود نسبت به سال‌های گذشته کمتر بود و
بر اساس تصمیم کارگروه سازگاری با کم آبی و بنا به درخواست کشاورزان زاینده رود رهاسازی شد؛
اما کشاورزان شرق اصفهان با توجه به کمبود نهاده‌های دامی ترجیح دادند زمین‌های خود را به کشت ذرت علوفه‌ای بسپارند
که تا نیمه مهرماه نیاز آبی دارد.
از سوی دیگر دو شرط برای رهاسازی آب در تابستان مورد توافق کارگروه سازگاری با کم آبی،
استانداری و شرکت آب منطقه‌ای اصفهان با کشاورزان قرار گرفت.
شرایطی که خط قرمز سد زاینده رود را ۲۰۰ میلیون متر مکعب در نظر گرفت و شرط رهاسازی آب پاییزه را
در گرو بارش‌های فصل سرما قرار داد.
رها شدن آب در زاینده رود و رونق کشاورزی و تأمین آب شرب
معاون عمرانی استانداری اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه در طول سال آبی ۹۸-۹۹
حجم ورودی آب به سد، یک میلیارد و ۴۱۹ میلیون متر مکعب بوده است، اظهار داشت:
رها شدن آب در زاینده رود باعث رونق کشاورزی و تأمین آب مناسب صنعت و شرب بوده و
رودخانه در طول مسیر آبخوان‌های اطراف خود را تغذیه کرده است.
احداث تونل سوم کوهرنگ سه و به دنبال آن ایجاد سد را یکی از راه حل های رفع مسائل پیچیده زاینده رود است
حجت‌الله غلامی افزود:
در سال آبی رو به اتمام، سهم شرب اصفهان و کاشان ۲۹۰ میلیون مترمکعب، سهم صنعت اصفهان ۵۴ میلیون مترمکعب،
کشاورزی ۸۶۹ میلیون مترمکعب و محیط زیست و تالاب گاوخونی ۱۷۴ میلیون مترمکعب و
با احتساب آب شرب یزد، مجموع مصارف به یک میلیارد و ۵۷۸ میلیون مترمکعب می‌رسد.
وی با بیان اینکه با توجه به پیش بینی هواشناسی در تأخیر بارش‌های پاییزه مقرر شده بود حجم ۲۰۰ میلیون متر مکعب
خط قرمز آب شرب به عنوان شرط اصلی رهاسازی آب تابستانه منظور شود، تصریح کرد:
در حال حاضر حجم سد زاینده رود، ۲۱۳ میلیون متر مکعب است که تا آخرین روز شهریورماه می‌تواند به نیاز آبی کشاورزان پاسخ دهد.
