:: اخبار و مقالات::::مقالات::
طرز نمونه برداری خاک از مزرعه برای تجزیه آزمایشگاهی
نمونه برداری از خاک به منظور بهره ی آزمایشگاهی، نیازمند دانش بسیار دقیق در این زمینه می باشد.
طرز نمونه برداری خاک از مزرعه برای تجزیه آزمایشگاهی.
نمونه برداری از خاک به منظور بهره ی آزمایشگاهی، نیازمند دانش بسیار دقیق در این زمینه می باشد.
طرز نمونه برداری خاک از مزرعه برای تجزیه آزمایشگاهی
قبل از اقدام به نمونه برداری نکات زیر بایستی به دقت مورد مطالعه قرار گیرد :
۱ـ زمین بایستی قبلا به قطعات یکنواخت از لحاظ بافت، رنگ، شیب، میزان فرسایش،
تاریخچه کشت و تناوب و نوع محصول وغیره تقسیم بندی شود.
زیرا در جاهایی که سراشیبی بیشتر است در موقع بارندگی و آبیاری مواد غذایی
و املاح خاک بیشتر در معرض تهدید قرار گرفته و از بین میرود و بر عکس،
در نقاطی که گود است تجمع املاح و مواد مغذی از سراشیبی ها بیشتر است.
بنابراین در این موارد فقط با گرفتن نمونه های زیاد و نزدیک به هم می توان
یک نمونه متوسط و معرف آن قسمت از مزرعه را بدست آورد.
۲ـ پس از آنکه زمین به طرز بالا تقسیم بندی گردید میتوان اقدام به برداشت نمونه خاک کرد.
بدین ترتیب که از هر قطعه یکنواخت تعداد ۱۵ تا ۲۰ نمونه هر کدام به وزن تقریبی یک کیلو گرم برداشته
و سپس این نمونه ها را کاملا با هم مخلوط نموده و یک نمونه یک کیلو گرمی از آن
بعنوان نمونه خاک آن قطعه زمین بخصوص، به آزمایشگاه ارسال می شود.
این عمل برای هر کدام از قطعات بطور جداگانه تکرار خواهد شد
به طوری که از هر قطعه یک نمونه خاک جداگانه به آزمایشگاه ارسال شود.
۳ـ هر نمونه آزمایشگاهی حداکثر از یک مساحت یکنواخت ۱۵ هکتاری تهیّه می شود.
برای مساحت های بیشتر به همان نسبت تعداد نمونه های زیادتری مورد لزوم خواهد بود.
۴ـ عمق نمونه برداری بستگی به نوع محصول دارد و در محصولات صیفی
برابر عمق شخم خواهد بود (۲۰ تا ۳۰ سانتیمتر).
۵ـ برای احداث مزارع یونجه ۲ الی ۳ نمونه از هر یک از قطعات
(۳۰ -۰ سانتیمتری ،۶۰ – ۳۰ سانتیمتری و۹۰ – ۶۰ سانتیمتری ) ضروری است.
علاوه بر این حفر پروفیل به ابعاد ۵/۱*۱*۵/۱ (عمق * عرض * طول)
جهت بررسی کلاسه بندی خاک و تایید امکان کشت یونجه لازم می باشد.
و یا نمونه های خاک را بر حسب طبقات خاک موجود در پروفیل
(از طریق کارشناس تحقیقات خاک و آب) برداشت و هر کدام را جداگانه به آزمایشگاه ارسال نمود.
۶ـ قبل از اقدام به نمونه برداری باید کاملا اطمینان حاصل نمود که سطح خاک
آغشته به کود های حیوانی و یا شیمیایی و یا بقایای گیاهی نباشد.
باید توجه داشت که کوچک ترین ذره کودی که در نمونه باشد نتیجه تجزیه را کاملا مغشوش خواهد نمود.
از زمینی که قبلا کود خورده باشد بایستی بطور جداگانه نمونه برداری نمود.
ضمنا از برداشت نمونه از قطعاتی نظیر راه آبها و تودههای قدیمی و پوسیده کاه و کناره دیوار
و یا پرچین ها و از این قبیل باید خودداری شود.
۷ـ در مواقعی که زمین خیلی مرطوب است باید از نمونه گیری اجتناب نمود (مگر در موارد استثنایی).
نمونه برداری از خاکهای خیلی خشک نیز به واسطه سفت بودن زمین مشکل است.
بنابراین در موقع نمونه برداری زمین باید به اندازه کافی رطوبت داشته باشد.
بهترین موقع نمونه برداری وقتی است که زمین گاو رو باشد.
۸ـ قبل از فرستادن نمونه به آزمایشگاه باید آن را در هوای آزاد پخش نموده تا خشک شود.
برای خشک کردن خاک مطلقاً نبایستی از حرارت استفاده شود.
۹ـ پس از خشک کردن نمونه خاک، آن را در داخل یک کیسه پلاستیکی ریخته
و با نصب دو اتیکت یکی در داخل و دیگری در خارج ظرف که مشخّصات خاک از قبیل شماره نمونه،
محل نمونه برداری ، عمق نمونه برداری و تاریخ برداشت در روی آنها یادداشت شده باشد
به آزمایشگاه ارسال نمایند.
۱۰ـ همراه هر نمونه خاک، برگ مشخّصات مخصوص آن نیز بایستی بطور کامل و دقیق پر شده و ارسال شود.
این برگ غیر از اتیکت هایی است که به نمونه های خاک زده می شود
و نمونه آن در این نشریه ملاحظه می شود.
این برگه ها را می توان از مرکز تحقیقات کشاورزی دریافت نمود.
وسایلی که برای نمونه برداری به کار میرود :
وسایلی که جهت نمونه برداری از خاک مورد استفاده واقع می شوند عبارتند از :
۱ـ بیل و بیلچه
۲ـ اوگر مته ای
۳ـ اوگر تو خالی
بطور کلّی بیل راحت ترین و سریع ترین وسیله نمونه برداری از خاک میباشد.
انواع تجزیه های خاک به شرح زیر میباشد :
۱ـ در صد اشباع
۲ـ اسیدیته(ph)
۳ـ املاح محلول
۴ـ فسفر قابل جذب
۵ـ پتاسیم قابل جذب
۶ـ ازت قابل جذب
۷ـ مواد آلی
۸ـ کربنات کلسیم
۹ـ در صد گچ
۱۰ـ آنیون ها و کاتیون های محلول
۱۱ـ ظرفیت تبادل کاتیون
۱۲ـ سدیم قابل تعویض
۱۳ـ آزمایش مکانیکی
۱۴ـ وزن مخصوص ظاهری
۱۵ـ وزن مخصوص حقیقی
۱۶ـ ضریب نگهداری آب در خاک
۱۷ـ ضریب نقطه پژمردگی
راهنمای مطالعه بعضی از نتایج تجزیه خاک :
پس از تجزیه خاک کارشناسان خاک و آب و تغذیه گیاهی راهنمایی های لازم را به عمل خواهند آورد.
مطالب زیر به عنوان راهنمایی مقدماتی وکلّی ذکر می گردد.
خاک فوق العاده خاصیّت اسیدی دارد
کمتر از ۵/۴
