امکان افزایش ۲ برابری ظرفیت آبی کشور با آبخیزداری و آبخوانداری

امکان افزایش ۲ برابری ظرفیت آبی کشور با آبخیزداری و آبخوانداری.

طبق بررسی ها با توجه به سیاست افزایش جمعیت، آب موجود کشور با روش های کنونی آبیاری برای رشد و توسعه کشور ناکافی و بحران زا است. با آبخیزداری و آبخوانداری می توان ظرفیت آبی کشور را تا دو برابر افزایش داد.

 

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، ایران سرزمینی خشک و نیمه‌بیابانی است.

متوسط بارندگی در آن ۲۵۰ میلی‌متر است و با دوره‌های ۳۰ساله ،۵۰ساله و ۷۰ساله این متوسط کم و زیاد می‌شود،

به این ترتیب که حجم بارندگی سالیانه  به ۴۲۰، ۴۱۳ و ۴۳۰ میلیارد مترمکعب می‌رسد.

حداقل بارندگی ۳۸۰ میلیارد مترمکعب و حداکثر رکورد ثبت‌شده ۵۸۰ میلیارد مترمکعب است که هر ۷۰ سال یک‌بار

ممکن است به رکورد ۷۰۰ تا ۷۲۰ میلیارد مترمکعب هم برسد. پراکندگی بارش‌ها از نظر زمان و مکان و حجم

به‌طور دائم در سرزمین ایران درحال تغییر است به همین دلیل با توجه به برداشت دائمی از سفره‌های زیرزمینی و

عدم تزریق منظم و ثابت سفره‌های زیرزمینی تراز منابع به‌میزان ۱۲۰ میلیارد مترمکعب منفی است که

 باعث فرونشست زمین می‌شود. اینها آمار پایه‌ی مورد قبول همه‌ی دست‌اندرکاران است.

نکته‌ی مهم آن است که رویکردهای متفاوتی برای تحلیل این آمارها وجود دارد که متکی به باورها و

فناوری‌های مورد استفاده است، به‌گونه‌ای که با فناوری‌های مربوط به جمع‌آوری این نزولات با انواع سد و

بند خاکی استفاده از نزدیک به ۳۰۰ میلیارد مترمکعب را غیرممکن دانسته آن را به‌واسطه‌ی تبخیر و تعرق،

مهدور می‌شمرد، در مقابل، فناوری آبخیزداری به‌عنوان رویکرد مدیریت جهادی در بهره‌برداری از سیلاب‌ها

امکان مدیریت نزولات را برای تولید آب جدید افزون بر ۱۰۰ میلیارد مترمکعب آب مصرفی به‌میزان ۱۰۰ میلیارد مترمکعب آب جدید

که یک‌سوم تبخیر و تعرق اعلام شده می‌باشد ممکن می‌داند.

تولید آب جدیدموجود از آنجا حائز اهمیت است که یکصد میلیارد مترمکعب آب مصرفی کنونی،

برای برنامه‌های توسعه‌ای در بخش کشاورزی، شرب و صنعت ناکافی و بحران‌آفرین است،

به‌ویژه اگر استراتژی افزایش جمعیت تا ۳۰۰ یا ۵۰۰ میلیون نفر مدنظر باشد، محدودیت منابع آبی با روش‌های فعلی،

یک بحران عظیم خواهد بود. آبخیزداری امکان تأمین یکصد میلیارد مترمکعب آب جدید را با هزینه‌ی اندک و

با روش‌های آسان میسر می‌کند؛ اما اصرار بر جهل و غفلت و نادانی در عدم امکان تأمین آب از منابع داخلی

از سوی بعضی از مدیران و کارشناسان، کشور و نظام را به اتخاذ تصمیم‌های نادرست برای تأمین آب

از روش‌های بسیار پرهزینه و خسارت‌بار مکلف و مجبور نموده است.

تأسیسات تأمین آب از خزر یا خلیج فارس، خطرساز و پرهزینه است.

تأمین آب از فرامرزها یک وابستگی عظیم سیاسی امنیتی و برخلاف سیاست‌های صیانت از استقلال و پایداری ملی است.

به خصوص اینکه برآورد هزینه‌ها برای تأمین آب شیرین از شمال و جنوب از حداقل ۳۰ هزار تومان تا حداکثر ۵۰ هزار تومان

با قیمت‌های ثابت پایان سال ۱۳۹۷ برای هر مترمکعب حکایت دارد، در حالی که هزینه‌ی تأمین آب با فناوری آبخیزداری

از ۳ هزار تومان تا ۵ هزار تومان برای هر مترمکعب و در موارد بسیاری کمتر است.

فقدان مدل توسعه‌ی پایدار ملی، فقدان تدبیر و کارآمدی مدیریت کشور در استفاده‌ی همه‌جانبه از آبخیزداری

موجب غفلت و تحمیل هزینه‌های گزاف به اقتصاد ملی است.

آسیب‌پذیری ملی ناشی از فقدان تدابیر استراتژیک در توسعه‌ی پایدار ملی از اقدامات دشمن در آسیب‌رسانی به

زیرساخت‌ها خطرآفرین‌تر و پرهزینه‌تر است.

پایان سخن اینکه آبخیزداری یک فناوری روزآمد و جامع‌نگر است که ضمن انجام مطالعات آمایش سرزمین با تعیین تکلیف نوع

و حجم و ابعاد هر فعالیت در حوزه‌ی آبخیز ضامن پایداری توسعه است.

روش‌های اجرایی بسیار آسان و مردمی و همراه با درآمدزایی و جلب مشارکت عمومی است.

اگرچه سیاست‌های کلان مرتبط با آبخیزداری و آبخوانداری که یکی از پروژه‌های آبخیزداری در حوزه‌های میانی آبخیز است

از سوی مقام معظم رهبری ابلاغ شده است، اما رعایت اصول و عملیاتی شدن آن در بعضی از بخش‌ها متوقف و

در بخش کشاورزی به‌کندی در دست اجرا می‌باشد.

مقام معظم رهبری با فراخوان دستگاه‌ها به دانش‌محور بودن فعالیت‌ها و دانش‌بنیان بودن سازمان‌ها آنها را به تولید علم و

عقل و دانش و فعالیت سیستمی و پایدار فراخوان کرده‌اند.

جای تأسف است که دستگاه‌های بخشی‌نگر بدون هم‌افزایی و همراهی و همیاری با یکدیگر هر روز

از توسعه‌ی پایدار ملی فاصله‌ی بیشتری می‌گیرند.

محمد تقی امانپور «معاون آموزش و تحقیقات وزارت جهاد سازندگی»